Toplumsal Gösterilerde Çocukların Rolü: Strazburg Mitingi Üzerine Kısa Bir Gözlem

ECHR öncülüğünde yapılan Strazburg mitingini sosyal medyadan takip ediyordum. Kalabalığın sesi, pankartlar, yürüyen insanların kararlılığı… Hepsi bana çok anlamlı geldi.

Ama beni en çok durduran şey, yine çocuklardı.

Fotoğraflarda bir çocuğun annesinin elini tutarkenki hali, bir diğerinin arkasında taşınırken gözlerini kalabalığa dikmesi…

İçimde yankılanan soru büyüdü:

Çocuktan aktivist olur mu?

Bazı çocuklar sadece susarak bile bir toplumun vicdanına dokunur. Bazı çocuklar ise konuşmak ister.
Kimi zaman anne babaların, kimi zaman sistemin yüklediği sessizliği yırtmak ister.

Ama biz büyükler…
Bazen onların sesini kullanırken fark etmeden bir şeyi daha taşıtıyoruz onlara: Kendi umutlarımızı, öfkelerimizi, iyileşmemiş yaralarımızı.

Travma uzmanı Bessel van der Kolk şöyle der: “Travma sadece başa gelen şey değildir; anlatılamayan, tanıklık edilmeyen şeydir.”

Evet, yaşananların anlatılması iyileştirir. Ama çocuklar için bir fark var:Anlatım onların duygusal gelişimlerine uygun olmalı. Çocuklar politik temsil değil, şefkatli tanıklık ister.

Bruce Perry ise çocukların güvenlik ihtiyacına dikkat çeker: “Duygusal güvenlik olmadan iyileşme mümkün değildir.”

Eğer çocuk, kalabalıkta kaygılanıyorsa,bağırışlardan korkuyorsa, yaşadıklarını tam anlamıyorsa,
o zaman o gösteri bir travma alanına dönüşebilir. Çocukların adalet mücadelesinde bir yeri olabilir.

Hatta bazen onların varlığı bir toplumu vicdanla yüzleştiren en güçlü aynadır.
Ama bu yer, onların incinmeyeceği, duygularının istismar edilmeyeceği, kendilerini bir “araç” değil “özne” olarak hissedecekleri bir alan olmalıdır. Çünkü çocuklar, yaşadıklarını tam olarak kavrayacak zihinsel yapıya ve travmaya karşı kendilerini koruyacak duygusal becerilere henüz sahip değildir. Özellikle 6-12 yaş arası çocukların gelişiminde, soyut düşünme, karmaşık duygularla başa çıkma ve olayları uzun vadeli değerlendirme becerisi sınırlıdır. Bu da demektir ki, onlar için “adalet arayışı”, bazen sadece “annemin üzülmemesi”, “bana bağırılmaması”, “yetişkinleri memnun etme” gibi basit motivasyonlara dayanabilir.

Bu noktada, çocukları politik gösterilere dahil ettiğimizde —iyi niyetli olsak bile— fark etmeden şunu yapıyoruz:
Onların omuzlarına bizim kendi yarım kalmış hikâyelerimizi, çözülmemiş öfkemizi ve iyileşmemiş yaralarımızı yüklüyoruz.

Psikanalist D. W. Winnicott şöyle der: “Çocuğun kendi gerçek benliğini geliştirebilmesi için, çevresindeki yetişkinlerin onun duygularına gerçekten karşılık vermesi gerekir.”

Ama biz, onların duygularına değil de, kendi duygularımıza kulak verirsek…Evet, belki toplumu sarsarız. Ama o çocuk, kendi iç dünyasında bir kez daha yalnız kalır.

Ben çocukların görünür olmasından yanayım. Ama bağırarak, korkarak, ellerine pankart verilerek değil.

  • Çocukların çizimlerini gösterelim.

  • Duygularını yazıya dökelim.

  • Onlar adına şefkatle konuşalım.

  • Onların hikâyelerini biz anlatalım, ama onları “seyirlik bir manzara”ya çevirmeden.

Çünkü çocukların tanıklığı bir çağrıdır — ama bu çağrının travma değil, iyileşme getirmesi için çok dikkatli olmamız gerekir.

Bu yazıyı belki bir iç hesaplaşma olarak da okuyabilirsiniz.
Çünkü bazen kendi çocukluklarimin susturulmuş sesine denk geliyorum bu çocukların gözlerinde.
Ve bazen kendi içimde büyüyememiş bir çocuğun aktivizmini taşıyorum, fark etmeden.

Ama artık biliyorum ki, bir çocuğun sesi, onun yükü haline gelmemeli. Onların iyileşmesi, görünürlükleriyle değil, güvende hissetmeleriyle başlar.

Belki bazen susarak iyileşirler, belki bazen konuşarak.
Ama her koşulda onların yanında, onların duygularına saygılı şekilde durmak, biz yetişkinlerin en temel sorumluluğudur.

 Kaynakça

  • van der Kolk, B. A. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. Penguin.

  • Perry, B. D., & Szalavitz, M. (2017). The Boy Who Was Raised as a Dog. Basic Books.

  • Winnicott, D. W. (1965). The Maturational Processes and the Facilitating Environment. International Universities Press.

  • Erikson, E. H. (1963). Childhood and Society. Norton.

  • Garbarino, J. (1999). Lost Boys: Why Our Sons Turn Violent and How We Can Save Them. Free Press.

  • UNICEF. (2017). The impact of conflict on children. https://www.unicef.org/protection/children-under-attack

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Sessiz Bir Tanıklığın Ardından

Sessiz Bir Tanıklığın Ardından "Ben sadece acıya tanıklık etmek istedim. Birilerinin duymadığı, görmek istemediği o acılara kulak vermek..." Bazen hayat bizi, hiç hesapta olmayan bir kavşağa getirir. Kalbimiz, sezgimiz, bazen sadece insan oluşumuzla verdiğimiz bir karar, beklemediğimiz sonuçlar doğurabilir. Yakın zamanda gazeteci Ahmet Dönmez ile gerçekleştirdiğim bir röportaj da benim için böyle bir dönüm noktasıydı. Bu röportaj, kimseyi ikna etmeye, kimseye meydan okumaya yönelik değildi. Aksine; sadece anlaşılmak isteyen, yaşamının yükünü sessizce taşıyan insanların sesine biraz olsun alan açma çabasıydı. Ama ne yazık ki bu niyet, bambaşka anlamlara çekildi. Sosyal medyada tanımadığım insanlar tarafından kırıcı sözlerle hedef gösterildim. Etiketlendim, sorgulanmadan yaftalandım. Bunlar karşısında hissettiğim hayal kırıklığını tarif etmek kolay değil. Ama biliyorum ki yalnız değilim. Bugün pek çok insan, sadece konuştuğu, empati kurduğu ya da bir başkasına kulak verdiği içi...
Devamı

: Post-Cemaat Dönemde Psikolojik İyileşmeye Dair Notlar

Bazı yapılar, içine doğduğun, büyüdüğün ve kendini bulduğun yerlerdir. Kimi zaman bir okul olur bu, kimi zaman bir fikir hareketi, kimi zaman bir inanç topluluğu. Fethullah Gülen cemaati, uzun yıllar boyunca birçok insan için tam olarak böyle bir aidiyet alanıydı. İçinde anlam vardı, hizmet vardı, maneviyat vardı. Ve bir gün, her şey dağıldı. Ahmet T. Kuru’nun “Türkiye’nin Post-Cemaat Sorunu” başlıklı yazısını okurken, bir sosyal bilimci olarak yaptığı analizden çok daha derin bir şey hissettim: bir topluluğun değil, bir kimliğin çöküşü. Bu yazıda o çökmenin insan ruhunda nasıl izler bıraktığını, nasıl görünmez yaslar ve sessiz hayal kırıklıkları yarattığını anlatmak istiyorum. Kayıp Ama Ne Kaybı? Cemaatin dağılmasıyla birlikte birçok insan yalnızca bir yapıyı kaybetmedi. •⁠  ⁠Dostlarını, •⁠  ⁠Hayat amaçlarını, •⁠  ⁠Manevi yolculuklarını, •⁠  ⁠Belki de en önemlisi, kendilerine dair tanımlarını yitirdi. Bu, basit bir kopuş değil. Bu, varoluşsal bir sarsıntı. İnandığın...
Devamı

İmtihan Algısının Gölgesinde: İnançlı Bireyde Sorumluluk, Özgürlük ve Kendini Gerçekleştirme

 İnançlı birey için yaşamın anlamı çoğu zaman bir “imtihan” zemini üzerinde kurulur. Hayatın acı ve zorlukları, Tanrı’nın kişiye sunduğu bir sınav gibi yorumlanır. Bu yorum, bireye sabır, metanet ve umut aşılayabilir. Ancak bazı durumlarda, bu inanç çerçevesi, bireyin yaşamındaki sorunları dönüştürme kapasitesini sınırlandırabilir. Psikoloji literatüründe bu duruma, dış kontrol odağı (external locus of control) denir. Julian Rotter’ın tanımıyla: “Birey, kaderini dışsal güçlerin belirlediğine inanıyorsa, kendi yaşamında değişim yaratma gücünü kaybeder.” (Rotter, 1966) 1- İmtihan ve Öğrenilmiş Çaresizlik: Sabır mı, Sessizlik mi? İmtihan kavramı, inançlı bireyin hayatın zorluklarını anlamlandırmasında önemli bir rol oynar. Ancak bu kavramın her duruma otomatik olarak uygulanması, bireyde zamanla bir tür psikolojik felç yaratabilir. Bu durum psikolojide “ öğrenilmiş çaresizlik ” (learned helplessness) olarak bilinir. Martin Seligman’ın ortaya koyduğu bu kavrama göre: “Kişi ne y...
Devamı